Hoog sensitief, wat is dat eigenlijk?

​HSP of hooggevoeligheid is een persoonlijkheidskenmerk, waar mensen zowel last van kunnen hebben als kracht uit ervaren. Hooggevoelige mensen hebben een hogere gevoeligheid voor prikkels en/of informatie uit de omgeving.

In een Amerikaans onderzoek onder ruim duizend psychologiestudenten werd een driedeling gevonden als het gaat om de gevoeligheid voor de omgeving. De onderzoekers hebben deze driedeling geduid aan de hand van bloemen, die een duidelijk symbolisch beeld schetsen van (hoog)gevoeligheid:

De hooggevoeligen noemen ze orchideeën. Deze bloemen worden sterk beïnvloed door tegenslag uit de omgeving, maar groeien heel goed in voor hen goede omstandigheden. De middengroep noemen ze tulpen. Een tulp is een vrij algemene bloem, die wel reageert op zijn omgeving, maar minder extreem dan een orchidee. De relatief ongevoeligen noemen zij paardebloemen. Paardebloemen groeien overal en zijn veel minder gevoelig voor hun omgeving, zowel in positieve als negatieve zin.

Ben je benieuwd of jij een orchidee, een tulp of een paardebloem bent? Wij hebben een test op onze site gezet, die je een goed beeld geeft van of en hoe hoogsensitief jij bent. Ga naar de test. 

Wat zijn nu de voordelen van een hoogsensitief persoon (HSP) te zijn?

• Je kunt veel doen met weinig informatie. Oftewel: jij kunt snel de diepte in, ook als je nog maar weinig informatie hebt.
• Je kunt diep geraakt worden door mooie dingen (bijvoorbeeld kunst of muziek).
• Op basis van de informatie die je krijgt, kun je complexere interpretaties maken. Jij kunt als HSP-er dwarsverbanden zien en interpretaties maken, waar jouw gesprekspartner vaak nog niet eens aan gedacht heeft. 
• Je hebt oog voor details en je kunt fouten zien, die anderen over het hoofd zien.
• Jij bent goed in staat non-verbale signalen op te pikken. Je hoort en ziet veel meer dan anderen jou vertellen.
• Jij doorziet sociale processen. Je weet in een organisatie of groep dus snel te zien waar de kracht ligt of je weet juist snel de vinger op de zere plek te leggen. 

Waar moet je extra rekening mee houden als je een HSP bent?

• Je kunt snel overprikkeld zijn. Zorg er dus voor dat je voldoende tijd voor jezelf neemt.
• Je kunt zo overweldigd raken door alles wat je voelt, dat je niet meer goed voelt dat je overprikkeld bent. Leer dus je eigen lijf goed kennen, zodat je de signalen van overprikkeld zijn kunt herkennen.
• Omdat prikkels van buitenaf erg bij je binnenkomen, kun je uitspraken of feedback die je als onaangenaam ervaart, snel persoonlijk opvatten. Leer dus je eigen waarde (eigenwaarde) kennen en ontdek wat jij kunt doen om bij jezelf te blijven.
• Je hebt er last van als andere mensen in jouw omgeving té aanwezig zijn. Als zij niet lekker in hun vel zitten, ben je geneigd hun emoties “over te nemen”. Leer dus jezelf van binnenuit vullen met je eigen energie, zodat de ander niet zo bij jou binnen kan komen.
• Je hebt last van harde geluiden om je heen. Je eerste impuls is dan misschien om dat soort situaties (concerten, vuurwerk, druk verkeer enz.) te vermijden. Besef dan, dat vermijding in de meeste gevallen leidt tot nóg grotere prikkelgevoeligheid. Beter is het om te accepteren dat je gevoelig bént en dat dit oké is en van daaruit keuzes te maken die bij jou passen. Bijvoorbeeld wél naar dat concert met je vrienden, maar niet óók nog blijven plakken voor een drankje in een druk café. Of wél dat dagje winkelen met je moeder, maar een zelf meegebrachte lunch in een rustig park opeten in plaats van óók nog lunchen in een hectische lunchroom. 

Bronnen:

• Wetenschappelijk artikel over de huidige stand van de wetenschap en HSP-onderzoek (waar ook het plaatje uit komt): https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0149763418306250
• Hoogsensitiviteit, hoe blijf je overeind als de wereld je overweldigt - Elaine Aron (ISBN 9789400502475)
• Artikel NRC “Misschien ben je een orchidee” - NRC 3 oktober 2019